Open Monumentendag

Brabant verandert in één groot museum tijdens de Open Monumentendagen. Het thema dit jaar is 'Levend erfgoed'. Op 9 en 10 september zijn ook alle 46 Van Gogh Monumenten aan de buitenkant te bekijken, maar bij een flink aantal kun je ook (gratis) naar binnen en deelnemen aan diverse activiteiten. Op deze pagina een overzicht.

Breda

Deze stad is de bakermat van de familie Van Gogh in Brabant. Een van de bekende Van Gogh monumenten is de Grote Kerk. Vincents opa was hier lange tijd dominee. De kerk in hartje centrum is zowel op zaterdag als zondag gratis te bezoeken. De internationaal bekende kunstenaar Mandy den Elzen zet klassieke technieken in om een ode te brengen aan de verscheidenheid aan Bredase wilde plantensoorten. In de Grote Kerk Breda worden de verzamelde, beschreven en gebalsemde planten in een groeiende installatie bij elkaar gebracht en gedurende de tentoonstelling aangevuld met nieuwe vondsten. De planten en hun verhaal worden als het ware een monument, opgedragen aan het belang van groen in een stad. Dit is de laatste kans om de inmiddels complete installatie te bekijken.
Het hele weekend kun je ook kosteloos de toren van de kerk beklimmen!
Info programma Grote Kerk Breda

Zundert

Vincents geboorteplaats Zundert pakt uit met een programma van Natuurmonumenten op de Oude Buisse Heide op zondag 10 september. Dit oeroude natuurgebied maakt onderdeel uit van het Van Gogh Nationaal Park en is een Van Gogh Monument. Ooit was dit landgoed in bezit van kunstenaarsechtpaar Henriëtte en Richard Roland Holst. Naast de openstelling van cultuurschatten zoals het Atelier, de Angorahoeve en de Herenkameis is er een streekmarktje met muziek en een hoop gezelligheid.
Het landgoed en de panden zijn vrij toegankelijk. Voor gidstochten is een beperkt aantal plekken beschikbaar en wordt een vergoeding gevraagd. 
Op zondag is er tijdens Open Monumentendag ook een primeur; natuurbeleving in het Brabants dialect. Hedde gij altè al willen weten welke noam plèntjes en bisjes in ons dialect hebben, meldt oe aige dan oan! Naast een aantal gidstochten is er bovendien een dans- en poëzieroute.
Info & aanmelden activiteiten
Uiteraard is ook het Vincent van GoghHuis in het centrum van Zundert open voor bezoek (niet gratis).

Tilburg

In Tilburg, de stad waar Vincent op school zat en tekenonderwijs volgde, zijn op beide dagen zo'n 30 monumenten te bezoeken. Daaronder ook het Paleis-Raadhuis. De Rijks-HBS Koning Willem II zat hier van 1866 tot 1934. Een van de eerste leerlingen was Vincent van Gogh, die er van 1866-1868 heeft gestudeerd. Zijn kosthuis bevond zich op het (huidige) Sint Annaplein. In 2009 is in het Paleis-Raadhuis Vincents Tekenlokaal nagebouwd, een onderdeel van Stadsmuseum Tilburg, met als doel talentontwikkeling en tekenplezier te bevorderen. Coördinator Marloes Coppes van Vincents Tekenlokaal staat in het oude Tekenlokaal klaar om het verhaal van Vincent van Gogh in Tilburg te vertellen. Omringd door voorwerpen uit die tijd en een prachtig stilleven kan je ervaren hoe het was in de tijd toen De Rijks-HBS Koning Willem II was gevestigd in het Paleis van 1866 tot 1934. 
Verder in het Paleis:
- Peter Hofland vertoont filmpjes over Tilburg in transitie (doorlopende voorstelling). Prachtig gemonteerde beeldverhalen van vroeger tot begin deze eeuw. 
- Overzicht historie van het Paleis en relatie met onze democratie, samengesteld door Stadsmuseum Tilburg
- Stadsgidserij Tilburg geeft 2x per dag (14u / 15u) een rondleiding door dit rijksmonument.
- gratis: boek 'Een rondgang door het Paleis-Raadhuis', en voor kinderen een bouwplaat van het Paleis én een kek kroontje (alles uiteraard zolang de voorraad strekt)
Openingstijden:
za 9 sep. 11:00 - 17:00
zo 10 sep. 11:00 - 17:00
Info programma Paleis-Raadhuis

Etten-Leur

Etten-Leur is de plek waar Vincent in 1881 zijn artistieke carrière begon. Naast het feit dat er zo'n 13 locaties te bezoeken zijn, zijn er ook diverse activiteiten van orgelconcerten tot een speurtocht, van optredens tot kruisboogschieten en van poppentheater tot vendelzwaaien. Tot de gratis te bezoeken gebouwen behoren ook drie Van Gogh Monumenten: de voormalig Nederlands hervormde kerk in Etten (Van Gogh Kerk), het Oude Raadhuis op de Markt en de voormalig Nederlands hervomde kerk op Leur (Trouwkerkje). In de twee kerken zijn rondleidingen, beiaard- of orgel-inloopconcerten.
Bij Baroniepoort De Menmoerhoeve kun je terecht voor een audiotour. Deze locatie is bovendien het vertrekpunt voor de Van Gogh Nationaal Park wandeling Etten-Leur. De route is te koop bij de Van Gogh museumshop op Markt 4 (alleen op zaterdag geopend).
Info programma Etten-Leur

Nuenen

Nuenen telt maar liefst 19 Van Gogh Monumenten. Daaronder valt ook het Van Gogh Village Museum. Dit geheel vernieuwde museum is zowel op zaterdag als zondag te bezoeken (niet gratis). In de museumshop zijn verschillende wandelingen en fietsroutes langs diverse monumenten verkrijgbaar. Een aanrader is het boekje 'Op pad met Vincent'. Op zaterdag en zondag kun je om 15.00 uur vanaf het Van Gogh Village Museum meewandelen met een gids.

Stap je op de fiets, maak dan bijvoorbeeld een stop bij De Watermolen van Opwetten. Wist je dat het terras van deze locatie in de nationale Terras Top 100 van 2023 staat? Open op zaterdag en zondag. Op zondag van 13.00 tot 17.00 uur is de molen in werking, is een molenaar aanwezig voor tekst en uitleg en is er meel te koop.
De Collse watermolen is op zaterdag van 9.30 tot 12.30 uur in bedrijf en voor het publiek geopend. In de winkel zijn molenproducten te koop. Korenmolen De Roosdock is ook op zaterdag (van 10.00 tot 15.00 uur) gratis te bezoeken. In de molenwinkel zijn diverse eigen en streekproducten verkrijgbaar. Alledrie de molens zijn meerdere keren door Vincent getekend en geschilderd.
Zien & doen in Nuenen

Helvoirt

Op zondag 10 september openen verschillende monumenten in Vught, Helvoirt en Cromvoirt weer gratis hun deuren. Ook zijn er extra activiteiten zoals tentoonstellingen, rondleidingen, fietsroutes en wandelingen. In Helvoirt kun je twee Van Gogh Monumenten bezoeken: de Oude Nicolaaskerk (Van 1871-1875 was ds. Th. Van Gogh, de vader van Vincent, predikant in deze kerk) en Landgoed Zwijnsbergen. Op de Open Monumentendag nemen de vakmensen van De Bonth Van Hulten je graag mee in het restauratieproces van de karschob. Via de oprijlaan van kasteel Zwijnsbergen bereik je de twee beschikbare parkeerterreinen. Na een boeiende uitleg kun je verder wandelen naar het achterliggende gebied, waar je aansluiting vindt op de bestaande wandelroute over het indrukwekkende landgoed. Houd er rekening mee dat de bewoonde, privé gedeelten van het landgoed, waaronder het kasteel, de kasteeltuin en de oranjerie, niet toegankelijk zijn voor publiek.
Wandelen langs de monumenten? Een routekaartje is hier te vinden.
Programma Monumentendag Gemeente Vught

's-Hertogenbosch

Hier zijn enkele tientallen monumenten te bezoeken, waaronder gratis op zaterdag het meest bekende religieuze monument van de stad: De Sint Jan basiliek. Op zondag 10 september om 13.30 uur is er een Sing Along in het kader van 750 jaar koorzang. Een bezoek aan 's-Hertogenbosch is bovendien een mooie gelegenheid om naar Het Noordbrabants Museum te gaan. Het is het enige museum in Zuid-Nederland waar originele werken van Vincent te zien zijn. Het museum is op zaterdag en zondag open van 11.00-17.00 uur. Gratis! Wil je even bijkomen? Plof dan neer in hun binnentuin, een oase van groen. 
Info programma 's-Hertogenbosch

Eindhoven

Vincent kwam, tijdens zijn tijd in Nuenen, regelmatig in Eindhoven. Tijdens zijn wandelingen heeft de schilder altijd een klein schetsboekje op zak. Een bewaard gebleven boekje uit de periode november 1884 tot september 1885 laat niet alleen diverse schetsen van boeren zien, maar ook meerdere herkenbare plekken, zoals de Sint Catharinakerk. De kerk is op zaterdag open van 10.00-16.30 uur en op zondag van 11.00-16.30 uur.
De openstelling maakt niet officieel deel uit van het programma Open Monumentendag Eindhoven.
Speciaal voor Open Monumentendag 2023 wordt er door de VVV een gratis monumentenwandeling verzorgd vanaf het voormalige Philipskantoor aan de Boschdijk.
Programma Open Monumentendag Eindhoven

Lieshout

Tijdens zijn verblijf in Nuenen trok Vincent er regelmatig op uit in de omgeving en schilderde hij in de wijde omgeving met zijn Eindhovense vriend Antoon Kerssemakers. Op zijn lange wandeltochten in de omgeving zag Vincent verschillende wind- en watermolens. Vastgesteld is dat hij in augustus 1885 de molen De Vogelenzang in Lieshout (Gemeente Laarbeek) twee keer afbeeldde als zwart-wit tekening met korenschoven op de voorgrond. Dit Van Gogh Monument is te bezoeken op zaterdag tussen 10.00 en 16.00 uur.